De invloed van de OR op de topstructuur

Altijd gedacht dat de wijziging van de topstructuur van de organisatie een ver-van-je-bed-show is? In dit interview legt Els Unger uit welke verstrekkende gevolgen zo’n aanpassing kan hebben en hoe je als OR de adviesaanvraag moet aanpakken.

Waarom is de verandering van de topstructuur van een organisatie een belangrijk aandachtspunt voor de OR?

Verandering van de topstructuur heeft meestal impact op de hele organisatie. Ook een beperkte wijziging, denk aan de uitbreiding van de Raad van Bestuur, heeft gevolgen voor de rapportagelijnen in de organisatie. Daardoor wordt de positie van (veel) meer medewerkers geraakt. Daarom heeft de OR altijd adviesrecht over veranderingen in de topstructuur.

Kun je een voorbeeld geven van de wijziging van de topstructuur?

Denk aan wijziging van een centrale directie naar een gedecentraliseerd management, per regio of bedrijfsonderdeel. Of juist een beweging in omgekeerde richting, waarbij een managementlaag eindverantwoordelijkheid verliest en alles voortaan wordt beslist op concernniveau.

Met welke artikelen uit de WOR kunnen OR-leden zich wapenen als het gaat om wijziging van de topstructuur in de organisatie?

Het gaat dan om het adviesrecht uit artikel 25 lid 1 Wet op de ondernemingsraden (WOR), met name onderdeel e. Soms komt daarbij dat er een nieuwe of extra WOR-bestuurder wordt benoemd of wegvalt. Dan is ook artikel 30 van de WOR aan de orde.

Als het gaat om de adviesaanvraag wat betreft de wijziging van de topstructuur van een organisatie, waar moet de OR dan extra aandacht aan besteden?

Aandachtspunten voor de OR bij wijziging van de topstructuur zijn de verdeling van taken en bevoegdheden tussen bestuurders en managers daaronder, verandering van span of control en rapportagelijnen en de doorwerking van dergelijke wijzigingen in het primaire werkproces van de organisatie. Bijvoorbeeld: de adviesaanvraag behelst schrappen van de managementlaag onder de directie, waardoor voor allerlei dagelijkse beslissingen voortaan toestemming van een directeur nodig zal zijn. Aandachtspunt voor de OR is dan: wat betekent dit voor de werkvloer? Is het efficiënt of juist vertragend? 

Waarom zijn adviesaanvragen wat betreft de aanpassing van de topstructuur vaak lastige trajecten?

Omdat wijziging van de topstructuur diep kan doorwerken in de organisatie. Bij een adviesaanvraag over (her)inrichting van de topstructuur is vaak niet meteen te overzien welke wijzigingen in de lagen daaronder (management en primaire processen) dat tot gevolg zal hebben.

Kun je een voorbeeld noemen van een OR die zo’n adviesaanvraag goed heeft aangepakt?

Een recent voorbeeld is de OR van een zorginstelling, waarbij na een fusie de inrichting van de Raad van Bestuur plaatsvond. Ondanks een eerdere afspraak dat de gefuseerde instelling kon volstaan met één bestuurder werd besloten tot een tweehoofdige Raad van Bestuur. De OR heeft in het adviestraject doorgevraagd, de achterban geraadpleegd en zijn advies om de eerdere afspraak te handhaven goed onderbouwd. Dat heeft ertoe geleid dat de Ondernemingskamer een streep zette door het besluit tot aanstelling van twee bestuurders.

Welke tips heb je voor OR’en die op dit moment te maken hebben met een adviesaanvraag wat betreft het wijzigen van de topstructuur?

Vraag goed door over de gevolgen van de voorgenomen wijziging van de topstructuur voor de organisatie daaronder. Als de wijziging van de topstructuur zal leiden tot wijziging in de lagen daaronder, maak dan afspraken over medezeggenschap in het vervolgtraject. Check of ook het adviesrecht van artikel 30 WOR aan de orde is, ofwel: de benoeming of het ontslag van bestuurders.