Inhuren financiële deskundige

Inhoud

De OR heeft het recht om een externe deskundige in te huren, als hij daar voldoende belang bij heeft. Dit geldt ook voor onderwerpen waarbij financiën een belangrijke rol spelen. Voorbeelden daarvan zijn:

• reorganisaties;
• fusies, waarbij organisaties overnemen of overgenomen worden;
• belangrijke leningen of investeringen;
• onduidelijkheden of twijfels met betrekking tot een jaarrekening of begroting;
• belangrijke wijzigingen in de pensioenregeling.

In pensioenen gaat veel geld om. Vaak zijn de regelingen complex en ondoorzichtig voor de werknemers. Schakel tenminste één keer per zittingsperiode van de OR een onafhankelijke pensioenadviseur in om de eigen pensioenregeling door te lichten. Wantrouw vooral pensioenregelingen van commerciële pensioenverzekeraars. Hierbij zijn werknemers en/of vakbonden niet structureel vertegenwoordigd zoals bij bedrijfspensioenfondsen.

Hoe schakelt de OR een deskundige in?

Het is soms een zoektocht om een financieel deskundige te vinden. In de eerste plaats moet de OR iemand vinden die een expert is voor het probleem dat speelt. Denk aan:

• De accountant van de eigen organisatie. Een voordeel is dat deze de organisatie en de financiële cijfers kent. Hij is echter niet onafhankelijk van de bestuurder en de Raad van Commissarissen of Raad van Toezicht, waarvoor hij werkt. Indien dat bezwaren oplevert, dan kan ook een andere accountant worden ingeschakeld voor een onafhankelijke ‘second opinion’;
• Organisatieadviesbureaus;
• Bestuurders en oud-bestuurders met een financiële achtergrond, die vaak werken als commissaris of interim manager;
• Hoogleraren en anderen van universiteiten met eigen adviespraktijken.

Vraag eerst even rond bij andere ondernemingsraden of vakorganisaties of zij iemand kunnen aanbevelen.

Eisen aan de deskundige

Als u iemand kent die verstand heeft van financiën dan bent u er nog niet. Zo’n deskundige moet in ieder geval voldoen aan de volgende eisen:

• Relevante opleiding en bewezen concrete werkervaring;
• Onafhankelijkheid ten opzichte van de bestuurder. Ook moet hij voldoende stevig in zijn schoenen staan ten opzichte van de bestuurder en diens adviseurs;
• In staat om complexe problemen op een heldere manier uit te leggen aan alle leden van de OR;
• Kennis van medezeggenschap.

Als een deskundige gevonden is, dan moet de OR een duidelijke opdracht geven met heldere afspraken over de wijze van eindrapportage. Gaat dat mondeling, of moet er een schriftelijk rapport komen? De deskundige moet vooraf een budget van zijn kosten geven. Dit moet de bestuurder eerst goed keuren. Meestal ontstaat hierover enige discussie, maar het komt zelden voor dat een OR uiteindelijk geen toestemming krijgt. Het budget van de deskundige moet in redelijke verhouding staan tot het belang van het onderwerp en de budgetten van de externe deskundigen die de bestuurder zelf heeft ingeschakeld. Goedkoop is meestal duurkoop.

Schakel altijd een externe deskundige van een zwaar kaliber in bij de overname of exit door een ‘private equity’ bedrijf. Dit gaat gepaard met torenhoge schulden. Deze vormen een gevaar voor de continuïteit van de organisatie. Bezuinigingen op personeel spelen ook altijd mee. Stop de deal bij een negatieve beoordeling van de risico’s. Voer zo nodig een procedure voor de Ondernemingskamer.

Rechten en plichten van de OR

Het recht op het inhuren van een eigen deskundige staat vermeld in artikel 16 van de WOR. Gewoonlijk krijgt de deskundige te maken met besluiten, waarop advies- , of instemmingsrecht van toepassing is, zoals vermeld in de artikelen 25 en 27 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR). De rechten op financiële informatie, zoals jaarrekeningen en begrotingen staan vermeld in artikel 31a van de WOR. U kunt alle informatie opvragen die de OR redelijkerwijs nodig heeft. De OR kan vragen dergelijke informatie ook te geven aan de deskundige die zij heeft ingeschakeld voor een onderzoek dat de OR van belang acht. Indien de bestuurder geheimhouding wenst volgens artikel 20, dan moet de deskundige van de OR eerst een geheimhoudingsverklaring tekenen. Overigens zijn veel deskundigen lid van brancheorganisaties met gedragsregels die geheimhouding standaard voorschrijven met tuchtrechtelijke sancties. Denk bijvoorbeeld aan de Raad van Organisatie Adviesbureaus (ROA).

De OR in de praktijk

Indien het belang groot genoeg is, dan moet een OR niet aarzelen om een eigen deskundige in te huren. Vaak zal de bestuurder eerst wat tegengas geven voordat hij akkoord gaat met het benodigde budget. Laat u daardoor niet afschrikken. Vraag eventueel hulp bij de bedrijfscommissie als u er met de bestuurder niet uit komt. Vaak heeft de bestuurder zelf al veel meer geld besteed aan externe deskundigen.

Indien OR en bestuurder van mening blijven verschillen na het advies van de externe deskundige, dan kan de OR overwegen om een procedure te starten voor Ondernemingskamer of Kantonrechter. Een professioneel eindrapport van een externe deskundige kan een belangrijke steun zijn bij een juridische procedure. Hierbij moet de OR een advocaat inschakelen die is gespecialiseerd in medezeggenschap. Ook het budget van de advocaat komt voor rekening van de bestuurder.

Kijk goed waarvoor u de externe deskundige nodig heeft. Soms kunt u ook hulp krijgen van de eigen financiële afdeling. Dat is dan eenvoudiger en goedkoper.