Ondernemingsraad ASML aangeklaagd door vakbonden

De vakbonden FNV en CNV starten een rechtszaak tegen de OR van ASML. De ondernemingsraad wil de huidige zittingstermijn met drie maanden verlengen. Hier zijn beide vakbonden het niet mee eens en zetten nu dus de stap naar de rechter.

Uitstel

De OR wil verkiezingen organiseren in de eerste week van februari 2021 in plaats van begin november. Volgens de OR is het nodig om de verkiezing uit te stellen vanwege de coronacrisis. Door de coronamaatregelen heeft de OR moeite om voldoende kandidaten te vinden en de verkiezing te organiseren.

Robert Jan Wissink (voorzitter van de OR van ASML) benadrukt in een reactie aan Performa het belang van goed georganiseerde verkiezingen en voorafgaande campagne. ‘Er is tijd en aandacht nodig om kandidaten te vinden, te informeren, campagne te kunnen voeren en hen voor te bereiden op hun rol in de OR.’ Ook is het volgens Wissink van belang dat er maximaal gestemd wordt, zodat de nieuwe OR een breed mandaat heeft binnen de organisatie. ‘De ondernemingsraad verdient deze zorgvuldigheid’, aldus Wissink.

Maar de vakbonden FNV en CNV accepteerden deze redenatie niet. Zij zijn van mening dat OR-verkiezingen makkelijk online kunnen plaatsvinden en dat de coronamaatregelen hier geen belemmering in zijn. Zij gaven de OR een ultimatum: uiterlijk 20 november moesten de verkiezingen zijn gehouden. De OR ging hier niet op in.

Opgestapt

Er is al langer gedoe binnen de OR van ASML. Een derde van de 23 OR leden is de afgelopen tijd opgestapt. Twee posities zijn hierna weer gevuld, de overige zes plekken in de OR zijn nu nog vacant. Peter Reniers, bestuursvoorzitter van vakbond FNV Metaal denkt dat deze leden zijn opgestapt zijn omdat ‘veel werknemers het niet eens zijn met de ondernemingsraad’. Het hoge aantal vacante zetels is volgens de bonden een extra aanleiding snel verkiezingen te organiseren. Volgens FNV en CNV kan de verkiezing makkelijk online.

In reactie hierop nuanceert Wissink dit beeld. Het merendeel van de opgestapte OR-leden kon de OR-taken niet meer combineren met de huidige functie. Bovendien zijn de resterende OR-leden volgende Wissink een representatieve afspiegeling van het personeel van ASML.

Steun

Toch staat de ondernemingsraad niet alleen in deze kwestie. De directie van ASML schaart zich achter de OR voor het uitstellen van de verkiezingen. In een reactie op de stap naar de rechter van de bonden zegt ASML dat ze niet begrijpen waarom het uitstel van de verkiezing zo’n probleem is en vraagt de bonden om wat flexibeler te zijn en begrip te tonen voor de huidige situatie. Ook vakbond de Unie en VHP2 steunen de OR in deze zaak.

Pensioenakkoord

Ook wijst de directie met name vakbond FNV op de keuze om andere organisaties met uitgestelde verkiezingen niet aan te klagen. Ook heeft FNV zelf de nodige perikelen gehad met fysiek bijeenkomen, toen het ledenparlement een online ledenbijeenkomst heeft gestaakt tijdens de behandeling van de nieuwe pensioenplannen. De vakbond wilde per se een fysieke bijeenkomst en daarmee het gesprek over het nieuwe pensioenstelsel uitstellen. Dit leidde tot frustratie bij minister Koolmees, die verantwoordelijk is voor het nieuwe pensioenplan.

Wet op ondernemingsraden

De bonden grijpen in deze kwestie terug op artikel 12 in de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Artikel 12 bepaalt dat OR-leden uiterlijk aan het einde van hun zittingstermijn aftreden. De WOR bevat geen bepaling die het mogelijk maakt om een lopende zittingsperiode te verlengen en het houden van verkiezingen uit te stellen. Uit jurisprudentie blijkt echter dat in uitzonderlijke situaties de verkiezing uitgesteld kan worden voor een ‘redelijke en overzichtelijke’ periode. Daarnaast moet de OR wel overeenstemming vinden met de bestuurder, vakbonden en werknemers. Als een van hen bezwaar maakt kan de verkiezing niet worden uitgesteld.

Cao

Nu is het voor te stellen dat veel meer organisaties door de coronamaatregelen hun OR-verkiezingen even uitstellen. Waarom maken de vakbonden van deze verkiezing dan zo’n punt? Het hete hangijzer waar het waarschijnlijk om gaat is de op dit moment lopende onderhandelingen voor een nieuwe cao. ASML wil graag een eigen bedrijfs-cao. Dit betekent dat zij van plan zijn om uit de Metaal-cao te stappen. Iets waar de vakbond niet blij mee is, omdat zij hiermee zeggenschap verliest.

Macht

Topman Peter Wennink en Ineke Dezentjé, voorzitter van de industriekoepel FME, gaven eind 2018 in een duo-interview aan het Financieel Dagblad aan dat ze de bemoeienis van de vakbond zat zijn. In dit interview gaf Wennink aan dat hij liever met de ondernemingsraad praat over een nieuwe cao. Volgens de topman is ongeveer 2% van de werknemers van het bedrijf lid van de vakbond. ‘Waarom zouden die bonden dan steeds meer instemmingsmacht moeten krijgen over onze werktijden?’.